EFFECTS OF DIALYSIS ON P DISPERSION AND P WAVE DURATIONS

ABSTRACT Purpose: AF is also common among hemodialysis patients and is associated with high mortality. P wave dispersion have been shown to be a predictor of AF in several clinical conditions. The objective of our study was to determine the effects of dialysis on P wave dispersion and P wave durations among non diabetic patients with end-stage renal disease on chronic hemodialysis. Materials and methods: We studied P max , P min and P dispersion in 96 patients (46 men and 50 women, mean age 50.56 ± 15.6 ) with chronic renal failure undergoing hemodialysis. P dispersion was calculated as difference between maximum and minumum p wave duration. Twelve-lead ECGs were recorded at the beginning and at the end of each session. Ionic parameters checked during the study. Results: P dispersion did not show any significant change ( 42.76±17.6 vs 43.88±17.31, p = 0.50). Likewise P dispersion , P maximum (103.14±16.8 vs 104.35±16.42 , p=0.43) , P minimum ( 60.38±16.1 vs 60.47±16.7 ,p =0.90 ) and P mean (83.89±15.16 vs 84.01±15.69 , p =0.91) did not show any significant difference before and after dialysis. Potassium (4.97±0.55 vs 3.41±0.46 p = 0.01) and calcium (8.71±0.85 vs 8.54±0.74) levels decreased significantly during dialysis session. Conclusion: According to our findings dialysis process does not cause significant increase in P dispersion and P wave duration.

DİYALİZİN P DİSPERSİYONU VE P DALGA SÜRESİNE ETKİLERİ

ÖZET Amaç: AF hemodiyaliz uygulanan son dönem böbrek yetmezliği (SDBY) hastalarında da sık karşılaşılan ve mortaliteyi arttıran bir hastalıktır. P dalga dispersiyonunun pek çok klinik tabloda AF’yi öngördüğü belirlenmiştir. Bu çalışmadaki amacımız hemodiyaliz uygulanan SDBY hastalarında hemodiyaliz sürecinin P dispersiyonuna ve P dalga sürelerine etkisini araştırmaktır. Gereç ve yöntemler: Çalışmaya 96 (46 erkek , 50 kadın ,ortalama yaş 50.56 ± 15.6 yıl ) hemodiyaliz hastasının hemodiyaliz öncesi ve sonrasında 12 derivasyonlu elektrokardiyografileri (EKG) çekilerek P maksimum, P minimum, P ortalama ve P dispersiyonu değerleri hesaplandı. Hemodiyaliz öncesi ve sonrası serum elektrolit seviyeleri belirlendi. Bulgular:Hemodiyaliz öncesi ve sonrasında çekilen EKG’lerden hesaplanan P dispersiyonunda belirgin bir değişiklik gözlenmedi ( 42.76±17.6, 43.88±17.31, p = 0.50). Benzer şekilde P maksimum (103.14±16.8 - 104.35±16.42, p=0.43) , P minimum (60.38±16.1 - 60.47±16.7, p =0.90 ) ve P ortalama (83.89±15.16-84.01±15.69, p =0.91) değerleri de hemodiyaliz öncesi ve sonrasında belirgin değişiklik göstermedi. Hemodiyaliz sürecinde potasyum ( 4.97±0.55 -3.41±0.46 p = 0.01) ve kalsiyum (8.71±0.85-8.54±0.74) seviyeleri beklendiği şekilde, istatistiksel olarak belirgin düşüş gösterdi. Sonuç: Sonuç olarak çalışmamız diyaliz sürecinin P dispersiyonu ve P dalga süreleri üzerinde belirgin bir etkisinin olmadığını gösterdi.